درب ضد حریق استاندارد آتش‌نشانی یکی از اصلی‌ترین تجهیزات ایمنی ساختمان‌هاست که به‌طور مستقیم در جلوگیری از گسترش آتش و دود نقش دارد. این نوع درب‌ها باید مطابق با ضوابط رسمی سازمان آتش‌نشانی طراحی، ساخته و نصب شوند تا در زمان بازرسی، تأییدیه نهایی صادر شده و امنیت ساکنین تضمین شود. در این مقاله، با ویژگی‌ها، الزامات، ابعاد و تفاوت‌های درب‌های دارای تاییدیه رسمی نسبت به نمونه‌های غیراستاندارد آشنا خواهید شد.
بررسی ضوابط آتش‌نشانی برای درب ضد حریق
برای آنکه یک درب دود بند استاندارد آتش‌نشانی شناخته شود، باید مجموعه‌ای از ضوابط و الزامات را رعایت کند که توسط سازمان آتش‌نشانی تدوین شده‌اند. این ضوابط شامل ابعاد دقیق، نوع متریال، مقاومت در برابر آتش، عایق‌کاری داخلی، نوار دودبند، یراق‌آلات خاص، و حتی روش نصب صحیح می‌شود. در این بخش، مهم‌ترین آیتم‌هایی که در فرآیند تأیید درب مورد بررسی قرار می‌گیرند را به‌صورت جزئی‌تر توضیح می‌دهیم.
ابعاد درب ضد حریق استاندارد آتش‌نشانی
یکی از الزامات مهم برای نصب درب ضد حریق استاندارد آتش‌نشانی، رعایت دقیق ابعاد بازشو مطابق با ضوابط اعلام‌شده توسط سازمان آتش‌نشانی است. طبق این ضوابط، عرض بازشوی مفید درب (فضای عبور) باید حداقل ۸۵ و حداکثر ۱۲۰ سانتی‌متر باشد. نکته مهم اینجاست که ابعاد بازشو، کوچکتر از ابعاد دیواری است که درب و چهارچوب در آن نصب می‌شود.
در هنگام ساخت، باید از هر طرف درب حداقل ۵.۵ سانتی‌متر فضای اضافه برای چهارچوب در نظر گرفته شود؛ یعنی در مجموع حداقل ۱۱ سانتی‌متر به عرض نهایی دیوار اضافه می‌شود. بنابراین، برای رسیدن به بازشوی مفید ۱۱۰ سانتی‌متر، عرض دیوار باید حداقل ۱۲۱ سانتی‌متر در نظر گرفته شود. در صورت عدم رعایت این فاصله، درب نصب‌شده از نظر سازمان آتش‌نشانی مردود خواهد شد. برای اطلاعات بیشتر درباره ی ابعاد به صفحه ابعاد استاندارد ضد حریق رجوع کنید.
ویژگی‌های الزامی در ساختار درب
برای آنکه یک درب ضد حریق استاندارد آتش‌نشانی مورد تایید قرار گیرد، باید از نظر متریال، اجزای ساخت، و عملکرد در برابر حرارت و دود، ویژگی‌های مشخصی داشته باشد. ساختار این درب‌ها باید به گونه‌ای باشد که در برابر شعله، دود، و دمای بالا مقاومت کند و امکان فرار ایمن برای ساکنین فراهم سازد. مهم‌ترین الزامات در ساخت چنین درب‌هایی عبارت‌اند از:
- چهارچوب فلزی مقاوم، معمولاً از ورق فولادی با ضخامت حداقل ۱.۵ میلی‌متر
- لنگه درب با ورق فولادی خم‌کاری‌شده به ضخامت حداقل ۱ میلی‌متر
- عایق داخلی از جنس پشم سنگ نسوز با دانسیته حداقل ۱۲۰ کیلوگرم بر متر مکعب
- نوار دودبند سیلیکونی پف‌شونده برای جلوگیری از نفوذ دود
- پوشش نهایی پودری الکترواستاتیک مقاوم در برابر حرارت
- آرام‌بند و یراق‌آلات آنتی‌پنیک دارای عملکرد سریع در زمان اضطراری
تست‌ها و مدارک لازم برای دریافت تاییدیه آتش‌نشانی
برای اینکه یک درب ضد حریق استاندارد آتش‌نشانی مجوز نهایی را از سازمان آتش‌نشانی دریافت کند، صرف داشتن ساختار مقاوم کافی نیست. این درب باید از مراحل تست فنی، بررسی مستندات و تطبیق با مقررات عبور کند. در این بخش، به فرآیندهای اصلی شامل آزمایش‌های فنی، مدارک مورد نیاز و نقش مشاور در اخذ تاییدیه می‌پردازیم.
مهم‌ترین مدارک عبارت‌اند از.
- گواهی رسمی BHRC از مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی
- حضور برند در وندور لیست سازمان آتش‌نشانی تهران
- ارائه اصالت کالا درب های ضد حریق
اهمیت گواهی BHRC در تایید درب ضد حریق
یکی از اصلی‌ترین مدارکی که برای دریافت تاییدیه آتش‌نشانی الزامی است، ارائه گواهی معتبر از مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی (BHRC) می‌باشد. این مرکز به عنوان مرجع رسمی در حوزه تست‌های فنی و ساختمانی، عملکرد درب ضد حریق را در شرایط کنترل‌شده از نظر مقاومت در برابر حرارت، دود و پایداری سازه‌ای بررسی می‌کند.
گواهی BHRC نشان‌دهنده این موارد است.
- درب مورد نظر در تست حرارتی موفق به مقاومت ۹۰ یا ۱۲۰ دقیقه‌ای شده
- ساختار داخلی و نحوه مونتاژ درب از نظر فنی قابل قبول است
- مشخصات فنی درب با آنچه در کاتالوگ یا فایل فنی درج شده مطابقت دارد
تست مقاومت حریق و اهمیت آن در تایید درب ضد حریق
اصلی‌ترین آزمون فنی که روی هر درب ضد حریق دارای تاییدیه انجام می‌شود، تست مقاومت در برابر حرارت یا همان تست مقاومت حریق است. در این تست، درب در برابر حرارت مستقیم بیش از ۸۰۰ تا ۱2۰۰ درجه سانتی‌گراد قرار می‌گیرد و بررسی می‌شود که چه مدت می‌تواند بدون تغییر شکل یا انتقال حرارت، عملکرد خود را حفظ کند. نتایج این تست به‌صورت زمان‌های استاندارد ۶۰، ۹۰ و ۱۲۰ دقیقه طبقه‌بندی می‌شوند.
وجود پشم سنگ نسوز در ساخت درب، کیفیت لولاها، نوع یراق‌آلات مانند آرام‌بند و آنتی‌پنیک، و نحوه قرارگیری نوار دودبند تأثیر مستقیم در موفقیت این تست دارند. بدون گذر از تست مقاومت حریق و ثبت رسمی نتایج آن، هیچ دربی نمی‌تواند تاییدیه رسمی از سازمان آتش‌نشانی دریافت کند.
نقش مشاور آتش‌نشانی در تأیید نهایی درب ضد حریق
در بسیاری از پروژه‌های عمرانی بزرگ، به‌ویژه در ساختمان‌های تجاری، اداری، و چندطبقه، سازمان آتش‌نشانی الزام به حضور مشاور آتش‌نشانی تاییدشده را برای بررسی و تأیید اجزای ایمنی، از جمله درب ضد حریق استاندارد آتش‌نشانی، اعلام می‌کند. نقش این مشاور، بررسی مدارک فنی، حضور در محل پروژه، کنترل تطبیق مشخصات محصول با موقعیت اجرا، و ارائه گزارش نهایی برای دریافت تاییدیه است.
مشاور آتش‌نشانی همچنین بر اجرای صحیح نصب درب مطابق با مقررات نصب درب ضد حریق، موقعیت قرارگیری درب دودبند یا درب راه پله ضد حریق، و رعایت ابعاد بازشوی مفید نظارت دارد. تایید نهایی بسیاری از مدارک از جمله نقشه‌ها، تاییدیه BHRC و فرم تأیید محصول، بدون امضای مشاور معتبر، از سوی سازمان آتش‌نشانی پذیرفته نمی‌شود.
تفاوت درب ضد حریق تاییدشده با درب‌های معمولی چیست؟
در نگاه اول، ممکن است درب ضد حریق استاندارد آتش‌نشانی شباهت‌هایی با درب‌های فلزی معمولی داشته باشد؛ اما از نظر ساختار، عملکرد، و مدارک قانونی، این دو کاملاً متفاوت‌اند. درب‌های معمولی نه از نظر متریال مقاوم هستند، نه دارای تاییدیه معتبر، و نه در زمان بحران کارایی مناسبی دارند. استفاده از درب‌های غیراستاندارد در مسیرهای فرار مانند درب راه پله ضد حریق یا فضای دودبند، می‌تواند جان ساکنان را به خطر بیندازد.
در جدول زیر، تفاوت‌های کلیدی بین این دو نوع درب را مشاهده می‌کنید.
| ویژگی | درب ضد حریق دارای تاییدیه | درب فلزی معمولی |
|---|---|---|
| تاییدیه BHRC و آتش‌نشانی | دارد | ندارد |
| مقاومت در برابر آتش | ۹۰ تا ۱۲۰ دقیقه | ندارد |
| عایق داخلی | پشم سنگ نسوز | فاقد عایق یا عایق غیراستاندارد |
| نوار دودبند و آنتی‌پنیک | نصب شده | ندارد |
| استفاده در درب دودبند و راه‌پله | مجاز | ممنوع |
| قابلیت دریافت پایان‌کار | دارد | ندارد |
مزایای استفاده از درب ضد حریق استاندارد آتش‌نشانی
استفاده از دربمقاوم به حریق دارای تاییدیه نه‌تنها یک الزام قانونی در پروژه‌های ساختمانی است، بلکه تضمینی برای حفظ ایمنی جانی و مالی ساکنان محسوب می‌شود. این درب‌ها با داشتن گواهی‌های معتبر مانند تاییدیه BHRC و قرار گرفتن در وندور لیست سازمان آتش‌نشانی تهران، به‌عنوان انتخابی مطمئن برای فضاهای حساس شناخته می‌شوند.
مهم‌ترین مزایای این درب‌ها عبارت‌اند از.
- جلوگیری از گسترش آتش و دود به طبقات دیگر
- حفظ مسیر خروج اضطراری در راه‌پله‌ها و فضاهای دودبند
- افزایش ضریب ایمنی در بیمارستان‌ها، مراکز تجاری و اداری
- الزامی برای اخذ پایان‌کار و تاییدیه ایمنی ساختمان
- قابلیت سفارشی‌سازی همراه با رعایت ابعاد استاندارد درب ضد حریق
- پشتیبانی از برندهای معتبر یراق‌آلات شامل آرام‌بند و آنتی‌پنیک
نتیجه‌گیری
استفاده از درب ضد حریق استاندارد آتش‌نشانی، یک انتخاب هوشمندانه و ضرورتی انکارناپذیر در ایمنی ساختمان‌هاست. چه برای مسیرهای فرار مانند درب راه پله ضد حریق، چه برای فضاهای دودبند، رعایت ضوابط اعلام‌شده توسط سازمان آتش‌نشانی، دریافت تاییدیه BHRC، و استفاده از متریال و یراق‌آلات استاندارد، شرط لازم برای دریافت پایان‌کار، حفظ جان ساکنان و کاهش خسارات احتمالی است.
اگر به‌دنبال مشاوره تخصصی، خرید درب ضد حریق دارای تاییدیه، یا دریافت راهنمای ابعاد و مشخصات مورد تایید هستید، با کارشناسان آدورا تماس بگیرید یا به صفحه خرید درب ضد حریق مراجعه کنید.
سوالات متداول
آیا درب ضد حریق حتماً باید تاییدیه آتش‌نشانی داشته باشد؟
بله، بدون تاییدیه سازمان آتش‌نشانی، هیچ درب ضد حریقی مجاز به نصب در مسیرهای فرار، از جمله درب راه پله ضد حریق یا درب دودبند نیست و پایان‌کار ساختمان صادر نخواهد شد.
تفاوت بین درب دودبند و درب ضد حریق چیست؟
اصطلاح «درب دودبند» معمولاً به درب‌های ضد حریقی اطلاق می‌شود که در فضای میان دو درب یا راه‌پله نصب شده‌اند تا از عبور دود جلوگیری کنند. در واقع، هر درب ضد حریق دارای تاییدیه که دارای نوار دودبند باشد، در عمل به عنوان درب دودبند نیز عمل می‌کند.
آیا می‌توان ابعاد دلخواه برای درب ضد حریق سفارش داد؟
ابعاد دلخواه تا زمانی مجاز است که ابعاد بازشوی مفید بین ۸۵ تا ۱۲۰ سانتی‌متر باقی بماند. عرض کلی دیوار نیز باید با احتساب چهارچوب، حداقل ۱۱ سانتی‌متر بزرگ‌تر از عرض بازشو طراحی شود تا با ابعاد استاندارد درب ضد حریق مطابقت داشته باشد.
چه مدارکی برای تایید آتش‌نشانی نیاز است؟
مدارک شامل گواهی BHRC، حضور در وندور لیست سازمان آتش‌نشانی تهران، کاتالوگ مشخصات فنی (از جمله پشم سنگ نسوز، نوار دودبند، آرام‌بند و آنتی‌پنیک) و نقشه محل نصب است. همچنین در پروژه‌های بزرگ، تایید مشاور آتش‌نشانی نیز الزامی است.
