مقررات ملّی ساختمان مجموعه ای است از ضوابط فنی، اجرایی و حقوقی لازم الرعایه در طراحی، نظارت و اجرای عملیات ساختمانی اعم از تخریب، نوسازی، توسعه بنا، تعمیر و مرمت اساسی، تغییر کاربری و بهره برداری از ساختمان که به منظور تأمین ایمنی، بهره دهی مناسب، آسایش، بهداشت و صرفه اقتصادی فرد و جامعه وضع می گردد.
در کشور ما و در کنار مقررات ملّی ساختمان، مدارک فنی دیگر از قبیل آیین نامه های ساختمانی، استانداردها و آیین کارهای ساختمان سازی، مشخصات فنی ضمیمه پیمان ها و نشریات ارشادی و آموزشی توسط مراجع مختلف تدوین و انتشار می یابد که گرچه از نظر کیفی و محتوایی حایز اهمیت هستند، اما با مقررات ملّی ساختمان تمایزهای آشکاری دارند.
آنچه مقررات ملّی ساختمان را از این قبیل مدارک متمایز می سازد، الزامی بودن، اختصاری بودن و سازگار بودن آن با شرایط کشور از حیث نیروی انسانی ماهر، کیفیت و کمیت مصالح ساختمانی، توان اقتصادی و اقلیم و محیط می باشد تا از این طریق نیل به هدف های پیش گفته ممکن گردد.
در حقیقت مقررات ملّی ساختمان، مجموعهای از حداقل های مورد نیاز و بایدها و نبایدهای ساخت وساز است که با توجه به شرایط فنی و اجرائی و توان مهندسی کشور و با بهره گیری از آخرین دستاوردهای روز ملّی و بینالمللی و برای آحاد جامعه کشور، تهیه و تدوین شده است.
این وزارتخانه که در اجرای ماده 33 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان وظیفه تدوین مقررات ملّی را به عهده دارد، از چند سال پیش طرح کلی تدوین مقررات ملّی ساختمان را تهیه و شورای تدوین مقررات ملّی » به مرحله اجرا گذاشته است که براساس آن، شورایی تحت عنوان با عضویت اساتید و احب نظران برجسته کشور به منظور نظارت بر تهیه و هماهنگی « ساختمان بین مباحث از حیث شکل، ادبیات، واژه پردازی ، حدود و دامنه کاربرد تشکیل داده و در کنار آن را، جهت مشارکت جامعه مهندسی کشور در تدوین مقررات ملّی ساختمان « کمیته های تخصصی » زیر نظر شورا به وجود آورده است.
از این رو درب های ضد حریق طبق ضوابط آتش نشانی باید از دستور عمل های سازمان آتشنشانی پیروی کند.
مقررات ملی ساختمان درب ضد حریق
مقررات ملی ساختمان برای درب‌های ضد حریق شامل الزامات و ضوابطی است که هدف آن اطمینان از ایمنی و مقاومت درب‌ها در برابر حریق برای مدت زمان مشخص است. طبق استانداردهای اعلام‌شده توسط مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن ایران (BHRC)، این درب‌ها باید حداقل مقاومت 90 دقیقه در برابر آتش داشته باشند. همچنین، شرکت‌های تولید کننده باید در وندور لیست سازمان آتشنشانی ثبت شده و تأییدیه‌های لازم را از این سازمان کسب کنند.
از جمله مهم‌ترین ضوابط مربوط به این درب‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مقاومت حداقل 90 دقیقه‌ای
طبق ضوابط آتشنشانی استان تهران (از سال 1400)، تمامی ساختمان‌هایی که مجوز ساخت دریافت می‌کنند باید درب‌های ضد حریق با مقاومت حداقل 90 دقیقه نصب کنند.
- تأییدیه آتشنشانی درب ضد حریق
درب‌ها باید تأییدیه سازمان آتشنشانی را کسب کرده و مشخصات شرکت سازنده در لیست تأمین‌کنندگان مجاز (وندور لیست) ثبت شده باشد. این تأییدیه شامل بررسی ساختار درب، جنس مواد استفاده‌شده و عملکرد آن در شرایط آتش‌سوزی است.
- استاندارد BHRC
درب‌های ضد حریق باید استاندارد( BHRC ) مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن ایران را داشته باشند که مشخص‌کننده مقاومت این درب‌ها در برابر حرارت و آتش است. این استانداردها شامل مواردی چون استفاده از دستگیره‌های مخصوص آنتی‌پنیک و سیستم‌های خودبسته‌شو می‌باشند که تضمین می‌کند درب به‌طور خودکار در هنگام آتش‌سوزی بسته شود.
- مکان‌های نصب
این درب‌ها معمولاً در نقاط کلیدی ساختمان‌ها مانند خروجی‌های اضطراری، راه‌پله‌های فرار، نزدیک آسانسورها، و اتاق‌های تجهیزات حساس نصب می‌شوند تا از گسترش آتش و دود به سایر بخش‌های ساختمان جلوگیری کنند
مکان های نصب درب ضد حریق در ساختمان ها
مکان های نصب درب ضد حریق در ساختمان هامکانهای نصب درب ضد حریق در ساختمان‌ها به منظور جلوگیری از انتشار آتش و دود، طبق مقررات ملی ساختمان و ضوابط آتشنشانی درب دودبند به دقت مشخص شده‌اند. درب‌های ضد حریق باید در مکان‌های استراتژیک قرار گیرند تا بهترین حفاظت را ارائه دهند. در زیر به چند مکان رایج نصب این درب‌ها اشاره شده است:
-
راه‌پله‌های فرار
ضوابط درب ضد حریق راه پله ، ورودی راه‌پله‌های فرار است. این درب‌ها باید در نقاطی نصب شوند که افراد در زمان وقوع آتش‌سوزی از آنها برای فرار استفاده کنند، و این درب‌ها مانع ورود آتش و دود به راه‌پله‌ها می‌شوند.
-
نزدیکی آسانسور
درب‌های ضد حریق باید در ورودی‌های نزدیک به آسانسورها نصب شوند تا از گسترش آتش و دود به طبقات مختلف جلوگیری کنند. نصب این درب‌ها در کنار راه‌پله‌ها نیز توصیه می‌شود.
-
اتاق‌های تجهیزات و موتورخانه
مکان‌هایی مانند موتورخانه، اتاق‌های سرور، و اتاق‌های برق به دلیل داشتن تجهیزات حساس و منابع قابل اشتعال، نیاز به نصب درب‌های ضد حریق دارند تا از گسترش آتش جلوگیری شود.
-
ورودی‌های پارکینگ‌ها
درب‌های ضد حریق در ورودی پارکینگ‌ها نیز نصب می‌شوند تا در صورت وقوع آتش‌سوزی در خودروها، از انتقال آتش به ساختمان‌های مجاور جلوگیری کنند.
-
خروجی‌های اضطراری
درب‌های ضد حریق باید در تمامی خروجی‌های اضطراری نصب شوند تا افراد بتوانند به راحتی از ساختمان خارج شوند و در عین حال از گسترش آتش و دود به این خروجی‌ها جلوگیری شود.
-
راهروهای طولانی و فضاهای بسته
در ساختمان‌های بزرگ و راهروهای طولانی، درب‌های ضد حریق در نقاط میانی نصب می‌شوند تا آتش و دود به سایر بخش‌های ساختمان سرایت نکند.
تبصره: بهتر است مجموعه ره های پله و آسانسور توسط درب ضد حریق خودبسته شو از گذرگاه خروج و محل تصرف واحدها جدا شود.
در مجوع درب ضد حریق مکان هایی که دچار حریق می‌شوند را از راه های فرار جا می‌کند تا خروج راحت ترگردد و حریق و دود به مکان های دیگر سرایت نکنند.
ضوابط درب دودبند برای ابعاد چگونه است ؟
ابعاد عرف بازار درب های ضد حریق پشت تا پشت چهارچوب 210*110 می‌باشد . محدوده ی ابعاد مورد تایید آتشنشانی حداقل عرض بازشو درب تک لنگه 85 سانتیمتر هست که پشت تا پشت درب 97 سانتیمتر می‌شود و حداکثر بازشو درب تک لنگه ضد حریق 108 سانتمیتر هست که پشت تا پشت 120 می‌شود.ابعاد درب های ضد حریق دو لنگه حداکثر 240*240 (سانتیمتر) می‌باشد. که شرکت آدورا میتواند درب های ضد حریق خود را در ابعاد گوناگونی با تاییدیه آتشنشانی تولید کند. باید توجه داشت تمامی یراق الات درب های ضد حریق باید مورد تاید آتشنشانی باشد.
محدودیت ها در مقررات ملی ساختمان درب ضد حریق
محدودیت ها در مقررات ملی ساختمان درب ضد حریق- متریال
متریال استفاده‌شده در درب‌های ضد حریق باید مورد تأیید سازمان آتشنشانی باشد. نمی‌توان از هر متریالی برای ساخت این نوع درب‌ها استفاده کرد و باید مواد استفاده‌شده دارای استانداردهای خاصی باشند.
- جهت باز شدن درب
جهت باز شدن درب‌های مقاوم به حریق با توجه به محل نصب آنها مشخص می‌شود. به‌عنوان مثال، در راه‌پله‌ها، درب باید از سمت راهرو به سمت راه‌پله باز شود؛ در حالی که در طبقه همکف، درب باید از سمت راه‌پله به راهرو یا لابی باز گردد.
- یراق‌آلات و قفل‌های درب‌ها
تمامی یراق‌آلات درب ضد حریق، از جمله آنتی پنیک، جک آرام‌بند، لولای آرام‌بند، نوار دودبند، و دستگیره پشت درب، باید تأییدیه سازمان آتشنشانی و BHRC (مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی) را داشته باشند.
سوالات متداول:
آیا درب ضد حریق میتواند همیشه باز بماند؟
خیر، درب ضد حریق باید به‌صورت اتوماتیک بسته شود تا از گسترش آتش و دود جلوگیری کند.
2- چگونه می‌توانیم مطمئن شویم که شرکت تولیدکننده درب ضد حریق در لیست تأیید سازمان آتشنشانی است؟
با مراجعه به سایت سازمان آتشنشانی تهران و بخش خدمات پیشگیری، لیست محصولات و شرکت‌های تأیید شده قابل مشاهده است.
3- آیا می‌توان تغییراتی در درب ضد حریق ایجاد کرد؟
خیر، هرگونه تغییر در درب‌های ضد حریق مجاز نمی‌باشد و ممکن است تأثیر منفی بر کارکرد آن داشته باشد.
